Wystawa w Mielcu otwarta!
Wystawa ,,Ostrów Lednicki. U źródeł chrześcijaństwa w Polsce" to ekspozycja pokazująca rolę Ostrowa Lednickiego w najstarszym horyzoncie chrystianizacji naszych ziem oraz później. Definiuje ona znaczenie Ostrowa Lednickiego jako jednego z głównych ośrodków kultury Piastów oraz ukazuje jego związki z ówczesnymi cywilizacyjnymi centrami, czytelne poprzez znaną z tego miejsca monumentalną architekturę oraz wyjątkowej klasy artystycznej i warsztatowej przedmioty kultu chrześcijańskiego, ozdoby i uzbrojenie. Chociaż nadal trwają liczne spory na temat miejsca, gdzie Mieszko I mógł przyjąć chrzest to dokonane na Ostrowie Lednickim odkrycia stawiają w nowym świetle ten wielce kontrowersyjny problem. Najnowsze badania wskazują, że ceremonie chrzcielne odbywały się w grodzie na Ostrowie Lednickim a więc czy to właśnie tutaj mógł nastąpić ów historyczny akt przyjęcia chrztu przez Mieszka I?, jakie są archeologiczne świadectwa owego obrzędu?, czy wzniesione tutaj pierwsze kamienne budowle mogą być ich dowodem? oraz czy odnaleziony na Ostrowie Lednickim relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego (stauroteka) ma jakiś związek z tym wydarzeniem? to niektóre z pytań na które próbuje odpowiedzieć autor wystawy.
Z okresu największego rozkwitu wyspy (oraz okręgu grodowego powstałego na potrzeby obsługi tej siedziby panujących) pochodzą najbogatsze z odkrytych na ziemi Piastów zespoły przedmiotów chrześcijańskiego kultu, licznych dóbr luksusowych oraz militaria. Wśród nich wymiar szczególny ma, najstarszy z odnalezionych w Polsce, bizantyjski relikwiarz (stauroteka), w którym przechowywano fragment Drzewa Świętego Krzyża, skrzynka do deponowania relikwii, czy związany z duchownym grzebień wykonany w słoniowej kości. Liczna jest grupa ozdób odlanych ze złota oraz uzbrojenie poświadczone największym na Środkowej Słowiańszczyźnie zbiorem broni (ponad 300 egz.), by wymienić miecze (6 egz.), groty włóczni (ok. 60 egz.), topory (ok. 160 egz.), czy nader cenne ochronne uzbrojenie jak hełm oraz kolczuga. Niektóre z militariów wskazują na skandynawskie pochodzenie wojowników strzegących lednickiej rezydencji.
Wspomniane zespoły zabytkowe stanowią istotny komponent kulturowego dziedzictwa tego miejsca. Współtworzą one także jego naukową, historyczną oraz artystyczną wartość. Na prezentowanej w Samorządowym Centrum Kultury w Mielcu wystawie pokazano je na licznych planszach ilustrujących ogromne materialne bogactwo Ostrowa Lednickiego. Chociaż towarzyszy im zaledwie jeden przedmiot jednak jego ranga jest przeogromna. To pochodząca z cesarskiej pracowni Konstantynopola (lub z naśladujących je warsztatów ottońskich) stauroteka, która może być darem jaki otrzymał z okazji chrztu Mieszko I. Relikwiarz ten poświadcza również obecność kultu Świętego Krzyża na dworze pierwszych Piastów. Stauroteka oraz odkryte w przypałacowym kościele Mieszka I baseny chrzcielne to jedyne takie obiekty znane w obszarze ziem Polski, dlatego znaczenie ich dla dziejów naszego państwa jest fundamentalne. W ich świetle koncepcja o chrzcie tego władcy na Ostrowie Lednickim zyskuje źródłowe umocowanie.
Na ekspozycji zwiedzający ma możliwość odbycia wirtualnego spaceru po wnętrzu grodu na Ostrowie Lednickim, zaś w finale wystawy może obejrzeć historyczno-dokumentalny film Wyspa władców. To czterdziestoczterominutowa lekcja historii związana z tą czasową siedzibą pierwszych władców Polski.
Udostępniona mieszkańcom Mielca wystawa (której zwiedzanie zajmuje czas 60 minut) to ilustracja wybranych zagadnień łączących się z dziejami Ostrowa Lednickiego oraz początków chrześcijaństwa naszych ziem. Nawiązuje ona do jednej z aktualnie obowiązujących propozycji badawczych zmierzających do odtworzenia historii tej zapomnianej na wiele stuleci wyspy. Ukazuje materialne bogactwo i ideowy wymiar tego miejsca oraz jego znaczenie w procesie formowania się naszego państwa oraz chrześcijaństwa.
J. Górecki
