Ścieżki Edukacji Ekologicznej w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

czwartek 18 kwiecień 2019

Ścieżki Edukacji Ekologicznej w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

Turystów odwiedzających nasze Muzeum zachęcamy do skorzystania z dodatkowej oferty ścieżki przyrodniczej. Bezpłatne foldery znajdują się w kasach poszczególnych oddziałów MPP na Lednicy.

Na obszarze Ostrowa Lednickiego przygotowano ścieżkę edukacji ekologicznej ukazującą najpiękniejsze i najbardziej charakterystyczne elementy szaty roślinnej wyspy. Pięć przystanków tej trasy znajduje się w południowej i środkowej części wyspy (ryc. 1). Wędrówkę rozpoczynamy od grodu Mieszka I i Bolesława Chrobrego (Przystanek 1 — Rośliny na grodzie), następnie ścieżką przez środek grodu przy ruinach palatium i kaplicy przypałacowej, a jednocześnie wzdłuż zachodniego brzegu jeziora dochodzimy do szuwarów i fragmentów naturalnych łęgów (Przystanek 2 — Olsze nad jeziorem). W centralnej części wyspy zobaczymy zarośla z drzewiastymi bzami czarnymi, nieopodal rośnie pierwiosnka lekarska (Primula veris L.), której żółte kwiaty rozkwitają wczesną wiosną (Przystanek 3 — Bzowe zarośla). Przystanek 4 (Zioła w ogródku) obfituje w rośliny lecznicze, które najokazalej prezentują się latem. Na Przystanku 5 (Kwitnąca łąka) króluje charakterystyczny bodziszek łąkowy (Geranium pratense L.), którego niebieskie kwiaty można podziwiać dopiero w czerwcu.

Ryc. 1. Ścieżka edukacji ekologicznej „Rośliny nad Lednicą”. Ostrów Lednicki; rys. Z. Celka

Przystanek 1 — Rośliny na grodzie; Przystanek 2 — Olsze nad jeziorem; Przystanek 3 — Bzowe zarośla; Przystanek 4 — Zioła w ogródku; Przystanek 5 — Kwitnąca łąka

Spacer ścieżką edukacji ekologicznej po Wielkopolskim Parku Etnograficznym w Dziekanowicach rozpoczynamy przy wejściu głównym do skansenu. W kasie otrzymamy folder z opisem oraz mapką poszczególnych przystanków. Przystanek 1 (Sad drzew owocowych dawnych odmian) zobaczymy, idąc w kierunku kaplicy z Otłoczyna. Dalej, spacerując ścieżką przez park dworski, dochodzimy do łąki (Przystanek 2 — Storczykowe łąki i drapieżne biegacze). Przystanek 3 (Dzikie pszczoły w karczmie), to gatunki wolnożyjących i pasożytniczych błonkówek, które możemy zobaczyć na nasłonecznionej ścianie budynku. Idąc ścieżką w kierunku wiatraków, dojdziemy do zagrody osadnika olęderskiego pochodzącej z Nowego Tomyśla (Przystanek 4 — Rośliny towarzyszące człowiekowi), gdzie można podziwiać pnące się na wysokich tyczkach łodygi chmielu. Opuszczając zagrodę, wejdziemy na murawę ciepłolubną (Przystanek 5 — Goździkowe wzgórze) z rosnącym tutaj goździkiem kartuzkiem (Dianthus carthusianorum L.) o różowych kwiatach, które można oglądać od czerwca do sierpnia. Ścieżkę kończymy w lesie iglastym oraz w zabytkowym parku w Dziekanowicach (Przystanek 6 — Las na „Zbyrce” i kwitnące bluszcze w parku).

Ryc. 2. Ścieżka edukacji ekologicznej „Bezkręgowce i rośliny w Wielkopolskim Parku Etnograficznym”; rys. W. Kujawa

Przystanek 1 — Sad drzew owocowych dawnych odmian; Przystanek 2 — Storczykowe łąki i drapieżne biegacze; Przystanek 3 — Dzikie pszczoły w karczmie; Przystanek 4 — Rośliny towarzyszące człowiekowi; Przystanek 5 — Goździkowe wzgórze; Przystanek 6 — Las na „Zbyrce” i kwitnące bluszcze w parku

Wędrówkę po grodzie w Grzybowie rozpoczynamy w jego północnej części, od skupiska drzew i krzewów będących siedliskiem różnych gatunków zwierząt bytujących na tym terenie (Przystanek 1 — Wał, ostoja roślin i zwierząt) (ryc. 3). Kierując się na wschód, napotykamy pozostałości wykopów archeologicznych, gdzie możemy obserwować sukcesję wtórną — zachodzi ona wówczas, gdy ekosystem powstaje na obszarze zajmowanym wcześniej przez biocenozę, która została zniszczona (Przystanek 2 — Wykop archeologiczny). W północno-wschodniej części grodu znajduje się zagroda edukacyjna wraz z poletkami wczesnośredniowiecznych upraw (Przystanek 3 — Zagroda edukacyjna). Kierując się na południe, dochodzimy do dębów, z których trzy w 2003 roku zostały uznane za pomniki przyrody. Są to dęby szypułkowe (Quercus robur L.), którym nadano imiona przodków Mieszka I: Lestko i Siemomysł o obwodzie pierśnicy powyżej 300 cm oraz Siemowit o obwodzie pierśnicy 424 cm (Przystanek 4 — Grodzisko). Ostatni przystanek grzybowskiej ścieżki przyrodniczej (Przystanek 5 — Rów i pola otaczające grodzisko) wytyczono na zewnątrz grodu, ponieważ właśnie tam znajdują się różne biocenozy: naturalne (podmokłe łąki) oraz sztuczne (pola uprawne).

Zachęcamy do obioru w kasie folderu z opisem oraz mapką poszczególnych przystanków.

Ryc. 3. Ścieżka edukacji ekologicznej „Przyroda grodu”. Gród w Grzybowie; rys. W. Kujawa

Przystanek 1 — Wał, ostoja roślin i zwierząt; Przystanek 2 — Wykop archeologiczny; Przystanek 3 — Zagroda edukacyjna; Przystanek 4 — Grodzisko; Przystanek 5 — Rów i pola otaczające grodzisko

Ścieżka przyrodnicza na grodzie w Gieczu rozpoczyna się w muzealnej osadzie edukacyjnej, gdzie przygotowano poletko dawnych roślin uprawianych w średniowieczu (Przystanek 1 — Na polu i w ogrodzie) (ryc. 4). Nieopodal zrekonstruowanej chaty rybaka dochodzimy do podmokłej łąki usytuowanej w miejscu nieistniejącego jeziora (Przystanek 2 — Podmokła łąka). Idąc wzdłuż polnej drogi po zachodniej stronie grodziska, napotykamy głównie roślinność ruderalną. Są to rośliny towarzyszące człowiekowi, związane z jego miejscem zamieszkania i działalnością (Przystanek 3 — Miedze i nieużytki). Dalej, kierując się na północ wzdłuż wału grodziska, podziwiamy zanurzony w wodzie pas trzcinowisk zwany również szuwarem trzcinowym. Jest to przybrzeżna strefa roślin wodno-błotnych, porastająca brzegi Maskawy (Przystanek 4 — Nad rzecznym brzegiem). Ścieżkę kończymy wewnątrz grodziska, przy alei lipowej. (Przystanek 5 — W cieniu lipy).

Folder z opisem oraz mapką poszczególnych przystanków można otrzymać w kasie.

Ryc. 4. Ścieżka edukacji ekologicznej „Przyroda wokół grodu”. Gród w Gieczu; rys. P. Klimowicz

Przystanek 1 — Na polu i w ogrodzie; Przystanek 2 — Podmokła łąka; Przystanek 3 — Miedze i nieużytki; Przystanek 4 — Nad rzecznym brzegiem; Przystanek 5 — W cieniu lipy

Dla szczególnie zainteresowanych tą tematyką przygotowano szczegółowy opis ścieżek (ryc. 5). Można również zamawiać lekcje muzealne.

Ryc. 5. Książki edukacyjne; fot. M. Jóźwikowska

tekst K. Renn

Bibliografia

Celka Z.

2014. Rośliny nad Lednicą. Ścieżka edukacji ekologicznej na Ostrowie Lednickim w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Poznań–Lednica.

Celka Z., Renn K.

2015. Bezkręgowce i rośliny w Wielkopolskim Parku Etnograficznym. Ścieżka edukacji ekologicznej w Wielkopolskim Parku Etnograficznym w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Poznań–Lednica.

Klimowicz P.

2015. Przyroda wokół grodu. Ścieżka edukacji ekologicznej w Rezerwacie Archeologicznym w Gieczu, Lednica.

Wrzesiński J.

2015. Przyroda grodu. Ścieżki edukacji ekologicznej w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Gród w Grzybowie, Lednica.

Wrzesiński J.

2015. Edukacyjny kalendarz przyrody. Ścieżki edukacji ekologicznej w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Gród w Grzybowie, Lednica