Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy podjęło starania zmierzające do zacieśnienia współpracy z instytucjami o podobnym profilu naukowym i organizacyjnym. W bieżącym roku prace te zostały zwieńczone podpisaniem kilku umów partnerskich z muzeami i instytucjami naukowymi za granicą.
Jednymi z bardzo ważnych działań zmierzających m.in. do pełnego poznania przemian kulturowych, co pokazują wielowiekowe doświadczenia, zawsze była wymiana doświadczeń między naukowcami i badaczami kultury z różnych krajów, a szczególnie wtedy, kiedy historyczne i kulturowe losy poszczególnych ziem, przynajmniej od tysiąclecia, były ze sobą związane. W momencie, kiedy przeszłością zainteresowali się „zbieracze starożytności”, których działania zapoczątkowały tworzenie muzeów, taka współpraca nabrała dodatkowego wymiaru. Nawiązując do tych działań i doświadczeń Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, niezależnie od dotychczasowych kontaktów interpersonalnych, podjęło starania zmierzające do zacieśnienia współpracy z instytucjami o podobnym profilu naukowym i organizacyjnym. W 2011 roku prace te zostały zwieńczone podpisaniem kilku umów partnerskich z muzeami i instytucjami naukowymi w Czechach.
*
.bmp)
Pierwszą umowę Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy podpisało w dniu 19 kwietnia 2011 roku w Dziekanowicach z Valašské Muzeum v Přirodĕ v Rožnovĕ pod Radhoštěm. Głównym celem nawiązania współpracy była troska o zachowanie dziedzictwa kultury tradycyjnej obejmująca dobra materialne i niematerialne mieszkańców Wielkopolski i Moraw, chęci wdrażania nowoczesnych technologii w efektywne funkcjonowania muzeów oraz szerszej promocji osiągnięć z zakresu muzeologii, wystawiennictwa, etnologii i edukacji regionalnej. Współpraca ta jest płaszczyzną wymiany poglądów i ma na celu budowę nowej jakości kontaktów między naszymi regionami oraz wzajemne poznawanie i wspieranie ochrony naszego dziedzictwa, obejmując m.in. kwestie związane m.in. z organizacją muzeów na wolnym powietrzu, prezentowaniem i ich promocją przy wykorzystaniu innych form niż wystawiennictwo, np. festiwale, jarmarki, animacja, oraz metod konserwacji zabytków i metod translokacji obiektów. W ramach tej współpracy planowany jest udział przedstawicieli obu muzeów na konferencjach naukowych, wystawach i imprezach folklorystycznych. Planuje się też wymianę specjalistów i ich kształcenia na podstawie indywidualnych programów opracowanych przez Muzea.
Dziekanowice. Przedstawiciele stron podpisujących umowę, fot. M. Jóźwikowska
Dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy prof. A. M. Wyrwa oraz Dyrektor Muzeum Rożnowie – Ing. Vitezslav Koukal, CSc. przekazują podpisane umowy, fot. M. Jóźwikowska
W dniach 22 – 24 czerwca 2011 roku, w trakcie spotkania w Rożnowie ustalono program działań na 2012 rok, w tym m.in. wymianę wystaw prezentujących obydwa Muzea, wspólną organizację konferencji i badań naukowych poświęconych wybranym aspektom zanikających ludowych zachowań kulturowych społeczności Wołowskiej na Morawach i Wielkopolski.
Wejście do Muzeum w Rożnowie, fot. A.M. Wyrwa
Fragment wsi wołoskiej prezentowany w muzeum skansenowskim w Rożnowie,fot. A.M. Wyrwa
*
Drugą bardzo ważną pod względem naukowym umowę o współpracy Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy zawarło w dniu 20 kwietnia 2011 roku z Instytutem Filozoficznym Akademii Nauk Republiky Czeskiej v.v.i. / Centrum Badań Mediewistycznych Akademii Nauk Republiky Czeskiej i Univerzitetu im. Karola w Pradze, którego przedstawicielem są prof. Pavel Baran, CSc. i prof. Petr Sommer, dyrektor Centrum Badań Mediewistycznych Akademii Nauk Republiky Czeskiej. Strony mają zamiar wspierać swoje dotychczasowe działania na bazie interdyscyplinarnych badań archeologiczno-architektonicznych, historycznych i przyrodniczych związanych z początkami historycznych dziejów Czech Przemyślidów i wczesnośredniowiecznej Wielkopolski oraz związków między tymi obszarami. Podjęte zostaną też badania nad monastycyzmem Europy Środkowej. Współpraca ta jest kontynuacją personalnych związków naukowych obydwu instytucji. Wyniki prowadzonych badań będą publikowane we wspólnych publikacjach naukowych w Czechach, Polsce i krajach europejskich.
Praga. Centrum Studiów Mediewistycznych, fot. A.M. Wyrwa
Prof. Petr Sommer w czasie konferencji „benedyktyńskiej” , w ramach której omawiano plany organizacji wystawy i publikacji, fot. A.M. Wyrwa
Na bazie tej współpracy w dniu 21 czerwca 2011 roku, w Pradze odbyła się międzynarodowa robocza konferencja, pt. „Culture and Art of the Benedictine Order in Central Europe (800-1300)”. Celem tego spotkania było przygotowaniu wielkiej wystawy i publikacji poświęconej rozwojowi i wpływom zakonu benedyktyńskiego na obraz kulturowy Europy Środkowej. Projekt ten jest finansowany przez rząd Republiki Czeskiej. Stroną prowadzącą jest Centrum Badań Mediewistycznych Akademii Nauk Republiky Czeskiej. W spotkaniu wzięli udział naukowcy z Czech, Słowacji, Węgier, Austrii, Niemiec i Polski. W oparciu o podpisaną umowę pod względem merytorycznym i organizacyjnym stronę polską będzie reprezentowało Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy we współpracy ze specjalistami zajmującymi się monastycyzmem benedyktyńskim z Wrocławia i Poznania. Wielka wystawa i wydanie obszernego katalogu (ok. 700 stron) przewidziane są na 2014 rok. Do tego czasu przedstawiciele wszystkich biorących w tym projekcie stron przygotują podłoże merytoryczne i logistyczne tego przedsięwzięcia. Na wystawie planuje się wystawienie najcenniejszych zabytków, które zachowały się do naszych czasów na terenie Europy Środkowej, w tym z opactw benedyktyńskich w Polsce.
*
Kolejnym ważnym przedsięwzięciem Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy było zawarcie w maju 2011 roku współpracy z Instytutem Antropologii Uniwersytetu Masaryka w Brnie, którego przedstawicielem jest prof. Jiři Svobvoda DrSc. i prof. Josef Unger CSc. Umowa wiąże się z dążeniem do odtworzenia przeszłości historycznej uchwytnej zarówno po stronie polskiej jak i na obszarze historycznych Czech, poprzez prowadzenie wspólnych interdyscyplinarnych badań archeologiczno-antropologicznych i przyrodniczych, m.in. w zakresie: badań nad rolą ośrodków państwowotwórczych na terenie Moraw i ziem polskich, badań nad przemianami osobniczymi i populacyjnymi na przestrzeni dziejów oraz kulturowych i biologicznych uwarunkowań rozwoju ziem będących centrami władzy związanymi z początkami organizowania państwowości (Morawy - Państwo Wielkomorawskie; Wielkopolska - państwo gnieźnieńskie). Strony planują wydać wspólne publikacje naukowe i popularnonaukowe i brać udział we wspólnych konferencjach i spotkaniach naukowych oraz promocji regionów na arenie europejskiej. W ramach dotychczasowej współpracy naukowcy z Brna biorą corocznie udział w Funeraliach Lednickich organizowanych w Muzeum Pierwszych Piastów a pracownicy naukowi Muzeum mieli m.in. wykłady w Brnie poświęcone badaniom antropologicznym i osadniczym prowadzonym w Wielkopolsce.
*
Wszystkie wspólne działania mają przede wszystkim na celu wymianę wyników badań naukowych a jednocześnie wspólnych doświadczeń w zakresie promocji dziedzictwa kulturowego, Czech, Moraw i Polski a także przygotowanie do wymiany turystycznej obydwu stron.
Niezależnie od dotychczasowych porozumień Muzeum wraz z Instytutami Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu planuje dalsze działania, których celem będzie naukowa integracja badań nad Słowiańszczyzną, z udziałem wszystkich krajów, która ona obejmuje.
Joanna Wieczorek, Andrzej M. Wyrwa
