***
Celem jej gromadzenia jest dokumentowanie zjawiska określanego jako współczesna sztuka ludowa i nieprofesjonalna. W kolekcji dominuje rzeźba w drewnie, w mniejszym stopniu reprezentuje ją rzeźba w glinie, w pojedynczych przykładach malarstwo.
Artyści zajmujący się tą twórczością najczęściej odnoszą się w niej do treści i wartości powszechnie utożsamianych z dawną wsią — w które wpisuje się folklor, lokalne dzieje, zwyczaje i obrzędy, a także wiejska codzienność — tu szczególnie eksponowanym tematem jest praca. Poznajemy bohaterów lokalnych historii i legend, postaci demonologiczne, typowe dla dawnej wsi postaci: wiejskich grajków, dziadów i żebraków, przedstawicieli wiejskich, ginących zawodów: kowala, wikliniarza, cieślę; spotykamy też mężczyzn i kobiety w odświętnych strojach regionalnych i w bardziej powszednich okolicznościach: podczas orki, sprzętu zboża, zbieraniu ziemniaków. Szczególną inspiracją jest twórczość świątkarska dawnych wiejskich artystów oraz dawna sztuka kościelna — czego reminiscencją są krzyże, kapliczki, ołtarzyki, figury przedstawiające świętych patronów, czy cykle ilustracji Męki Pańskiej (stacje Drogi Krzyżowej), Tajemnic Różańca, i inne, mniej i bardziej rozbudowane sceny biblijne.
Kapela,
|
Kapliczka z frasobliwym Kapliczka z Madonną, Bronisław Suchy, Stara Wiśniewka |
Kapliczka ze św.Janem, Marian Marczyk, Łaziska |
Trzeci anioł zatrąbił(scena apokaliptyczna), Mieczysław Jankiewicz, Wągrowiec |
Madonna brzemienna, św. Rodzina i Dziewczynka z ptaszkiem, Bronisław Suchy, Stara Wiśniewka |
Scena Ukrzyżowania, Piotr Staszak, Brudzew |
Kolekcja nie jest wielka, znajdują się w niej jednak dzieła najbardziej znanych i aktywnych artystów z Wielkopolski i obszarów pogranicznych, m.in. Jerzego Sowijaka z Bukówca Górnego, Bogdana Osucha z Jarocina, Tadeusza Flaka z Pamiątkowa k/Kalisza, Zdzisława i Piotra Staszaków z Brudzewa k/Turku, Stefana Boguszyńskiego i Piotra Wolińskiego z Kcyni, Bronisława Suchego ze Starej Wiśniewki. Dzieła do zbioru kupowane są bezpośrednio od artystów, część prac trafiła do kolekcji w wyniku organizowanych niegdyś przez Muzeum konkursów sztuki ludowej — o zasięgu regionalnym i ogólnopolskim (m.in. Obraz wsi wielkopolskiej zapamiętany z dzieciństwa, Święty Wojciech) oraz plenerów artystycznych — tym też sposobem do kolekcji trafiły rzeźby z innych regionów Polski (np. z Kielecczyzny, Opoczyńskiego, Podkarpacia). Autorzy zebranych w kolekcji dzieł reprezentują różne pokolenia współczesnych artystów (najstarszy rocznik 1916, najmłodszy 1964). Ze środowiskiem wiejskim związani są w różnym stopniu — część to od urodzenia mieszkańcy wsi — gdzie łączą prowadzenie gospodarstwa rolnego z pracą artystyczną, bądź zajmują się już wyłącznie tym drugim. Część to mieszkańcy małych i większych miast. To ludzie o zróżnicowanych osobowościach, temperamentach, każdy ma swoją własną „filozofię” związaną z twórczością i własnym miejscem w świecie.
Ołtarzyk z Tronującą Madonną i Dzieciątkiem, Piotr Woliński, Kcynia |
Kapela, Eugeniusz Tacik, Binino |
Chrystus zmartwychwstały, Piotr Woliński, Kcynia |
Zbiory eksponowane są na wystawach czasowych w Wielkopolskim Parku Etnograficznym. Niektóre z nich oglądać można w stałej ekspozycji Parku — należą do nich stacje Drogi Krzyżowej autorstwa Tadeusza Flaka — wkomponowane w wystrój kościoła z Wartkowic, a czasowo — w okresie wielkanocnym — figury Chrystusa wykonane przez Piotra Wolińskiego i Eugeniusza Tacika.
Chrystus z krzyżem, Tadeusz Flak, Pamiątków |
Kapliczka ze św. Teresą, Zdzisław Staszak, Brudzew |
Koronacja Matki Boskiej, Piotr Woliński, Kcynia |
Prace przedstawione na ilustracjach zakupiono ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2006 r. w ramach Programu Operacyjnego Edukacja kulturalna i upowszechnianie kultury, priorytet II: Ochrona dziedzictwa kultury ludowej.
tekst Marta Romanow-Kujawa