W czwartek, 20 lutego w Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy im. Antoniego Małeckiego w Obornikach odbyło się uroczyste otwarcie wystawy „Okruchy świętości. Relikwie Drzewa Krzyża Świętego – stauroteka z Ostrowa Lednickiego”. 

Dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy rozpoczął wernisaż krótkim wykładem poświęconym tematyce wyjątkowego relikwiarza i jego znaczeniu w dziejach kultury chrześcijańskiej na naszych ziemiach. W otwarciu wystawy wzięli udział zaproszeni goście: Zofia Kotecka starosta Obornicki, Piotr Woszczyk zastępca burmistrza Obornik, ks. Rafał Banaszak, dyrektorzy szkół i instytucji kultury oraz młodzież i mieszkańcy miasta.

Stauroteki to relikwiarze przeznaczone do przechowywania cząstek Krzyża Świętego. Relikwiarz tego typu odnaleziony na wyspie Ostrów Lednicki to najstarsza spośród  znanych w Polsce staurotek – pochodząca z 2 poł. X – 1 poł. XI w. Dokumentuje ona najwcześniejszą falę chrystianizacji Polski. Stanowiła najpewniej dar bizantyjskiego cesarza, który trafił do rąk księcia Mieszka I — prawdopodobnie jako pamiątka chrztu tego władcy. Obiekt ten stanowi punkt wyjścia do rozwinięcia opowieści o relikwiarzach w których deponowano cząstki krzyża oraz formach krzyża utrwalonych w chrześcijańskiej architekturze.

Wystawa Okruchy świętości. Relikwie Drzewa Krzyża Świętego — stauroteka z Ostrowa Lednickiego jest wyprawą w świat pełnej zagadek historii Drzewa Krzyża Świętego oraz związanych z nim relikwiarzy, których losy do dzisiaj owiane są wieloma tajemnicami. To podróż do dawnego świata przesiąkniętego ogromnym ładunkiem mistycyzmu, a jednocześnie opowieść o przedmiocie, który odmienił losy naszego świata. Wraz z odnalezieniem Krzyża Świętego oraz z wiarą w jego zbawczą moc świat ten bowiem nigdy już nie był taki jak przedtem.

Tytułowa ekspozycja rozgrywa się w kilku równoległych planach. Opowiada historię Drzewa Krzyża Świętego oraz kreśli jego fundamentalną rolę w przestrzeni chrześcijańskiego świata — tej materialnej i duchowej. Wskazuje na ogromne bogactwo relikwiarzy służących do przechowywania cząstek Świętego Krzyża  i znaczenie głównych centrów ich depozycji i eksportu. Pokazuje stauroteki, jakie trafiły na dwory polskich władców oraz relikwie Krzyża przechowywane w wielu miejscach naszych ziem. Narracja odwołuje się również do późnoantycznej i wczesnośredniowiecznej architektury, na której krzyż odcisnął swoje piętno.

Na tym tle rozwija się opowieść o relikwiarzu Drzewa Krzyża Świętego, który trafił na Ostrów Lednicki. Akcentuje jego ogromne znaczenie dla pierwszych władców piastowskich, na którym mogli oni budować tożsamość swojej dynastii. Pokazuje rangę i znaczenie wyspy, na którą trafiła tytułowa stauroteka — miejsca wielu zagadek i tajemnic, które zmieniło wczesną historię Polski.

Liczymy że wystawa spotka się z zainteresowaniem zwiedzających oraz stanie się dla nich narzędziem wiedzy na temat relikwiarzy Drzewa Świętego Krzyża. Można zwiedzać ją do 18 kwietnia 2020 r. w godzinach otwarcia biblioteki.

Fot. D. Banaszak