Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Laureatem XI edycji Nagrody Lednickiego Orła Piastowskiego

Unguibus et rostro, czyli pazurami i dziobem, to pierwsza dewiza stowarzyszenia, które powstało 162 lata temu w Poznaniu. Powołanie działającego od 13 lutego 1857 roku Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego (jak brzmiała najstarsza nazwa tego stowarzyszenia) było odpowiedzią mieszkańców Wielkopolski na próby likwidacji polskości w zaborze pruskim. Wobec zagrożenia kultury i nauki polskiej oraz braku możliwości zorganizowania wyższej uczelni Towarzystwo pomyślano początkowo jako stowarzyszenie humanistyczne i artystyczne. Wśród 42 członków założycieli byli m.in. dr Kazimierz Szulc (gimnazjalny profesor historii, językoznawca), ksiądz Franciszek Ksawery Malinowski, Tytus Działyński (twórca Biblioteki Kórnickiej). Pierwszym prezesem został August Cieszkowski, a następnie: Tytus Działyński, ponownie August Cieszkowski, Karol Libelt, Stanisław Egbert Koźmian, po raz trzeci Cieszkowski, ksiądz arcybiskup Edward Likowski.

Jednym z dobroczyńców Towarzystwa był Seweryn Mielżyński. Na rzecz stowarzyszenia przekazał swoje kolekcje sztuki oraz zbiory archeologiczne i numizmatyczne. Także dzięki niemu powstał budynek, gdzie do dziś mieści się siedziba PTPN (wg projektu Zygmunta Gorgolewskiego); w początkach XX wieku została ona powiększona wg projektu Rogera Sławskiego. Powstały dziedziniec wewnętrzny stał się miejscem spotkań, ale także tutaj stanął pierwszy na ziemiach polski pomnik Adama Mickiewicza. W gmachach stowarzyszenia mieściły się zbiory sztuki, ekspozycje muzealne, biblioteka. W okresie zaboru pruskiego Towarzystwo pełniło funkcję organizatora życia naukowego w Wielkopolsce. Po odzyskaniu niepodległości członkowie Towarzystwa doprowadzili do utworzenia w Poznaniu uniwersytetu, a pierwszym rektorem nowo powstałej uczelni został ówczesny prezes PTPN, Heliodor Święcicki.

Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk jest najstarszym działającym w sposób ciągły stowarzyszeniem naukowym w Polsce. Tematyka historyczna, a zwłaszcza zagadnienia związane z Piastami, była jednym z ważniejszych problemów podejmowanych w pracach członków Towarzystwa. Pośród wielu innych kwestii dzięki członkom Towarzystwa rozpoczęły się pierwsze naukowe badania piastowskich grodów na Ostrowie Lednickim, w Poznaniu, Gieczu, Gnieźnie i kilku innych. Środowisko to kształtowało tożsamość kulturową narodu polskiego w czasie zaborów. Dzieła swych poprzedników kontynuuje do dziś. W chwili powstania Towarzystwa powołano także Muzeum Starożytności Krajowych gromadzące zabytki archeologiczne z Wielkopolski. Jednym z jego kustoszy był Józef Kostrzewski. Przewodniczącymi PTPN byli m.in. historycy mediewiści (np. Kazimierz Tymieniecki), a także laureaci Nagrody Lednickiego Orła Piastowskiego (profesorowie: Gerard Labuda, Antoni Gąsiorowski oraz mocno zaangażowany w prace naukowe PTPN Tomasz Jasiński).

Przynależność do Towarzystwa jest honorowa, a działalność członków opiera się na pracy społecznej. Obecnie PTPN działa w ramach 7 Wydziałów i ponad 30 Komisji. Skupiając w swych szeregach pracowników nauki różnych dziedzin środowiska poznańskiego, instytucja funkcjonuje jako wolna korporacja akademicka.

W ramach Towarzystwa prężnie działa Komisja Archeologiczna inicjująca wiele tematów badawczych, organizująca sesje, konferencje i seminaria naukowe. Działalność stowarzyszenia obejmuje również wydawanie publikacji w zakresie historii średniowiecza, archeologii, źródłoznawstwa, historii i kultury dynastii Piastów.

PTPN jest jedną z najważniejszych instytucji naukowych i kulturotwórczych w kraju!

Gratulujemy!!!

Wręczenie Nagrody nastąpi 7 czerwca 2019 roku w kaplicy Baptyzmalnej księcia Mieszka I na Ostrowie Lednickim o godz. 11:00

Podczas wydarzenia będzie nagrany materiał filmowy i fotograficzny, który może być publikowany w celach promocyjnych.