We wtorek 1 maja o godz.12.00, odbyło się otwarcie nowej wystawy czasowej w Wielkopolskim Parku Etnograficznym w Dziekanowicach:,,Ludowe pasje. Ze zbiorów Stanisława Pasiciela". Wystawę będzie można zwiedzać do 30 października 2012 r.

       Podczas kolejnych sezonów ekspozycyjnych prezentujemy naszej Publiczności dorobek polskiej sztuki ludowej i nieprofesjonalnej. Korzystaliśmy przy tym z własnej muzealnej kolekcji, jak też z zasobów innych muzeów polskich - Muzeum Etnograficznego w Toruniu, Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, Muzeum Wsi Radomskiej i in. dysponujących największymi kolekcjami sztuki nieprofesjonalnej. Tym razem postanowiliśmy sięgnąć w inne rejony i zaprezentować zbiór powstały w skali  indywidualnej, jako realizacja osobistej pasji. Rozwinął taką pasję Stanisław Pasiciel – mieszkaniec Gniezna, długoletni dyrektor Muzeum Początków Państwa Polskiego. Kolekcjonowanie sztuki pozaelitarnej stało się dla niego, historyka sztuki, sposobem życia i samorealizacji po przejściu na emeryturę. W ciągu dwudziestu lat, odwiedzając artystów i ich rodziny, wędrując po kiermaszach i targach sztuki ludowej, zgromadził kolekcję liczącą około 150 przedmiotów: rzeźb, obrazów i ceramiki. Zasięg terytorialny kolekcjonowania, z początku  ogólnopolski, z czasem uległ weryfikacji i skoncentrował się na Wielkopolsce, szczególnie jej północnej i północno-wschodniej części, i regionach pogranicznych i ościennych: Krajnie, Kujawach i Kaszubach. Niniejsza wystawa jest pierwszą publiczną prezentacją tej kolekcji.

            Ekspozycję otwierają zgromadzone w kolekcji przykłady sztuki zabytkowej: z przełomu XVIII i XIX w., XIX w. i pierwszej połowy XX w. : pojedyncze egzemplarze rzeźby – w tym figura św. Franciszka z przydrożnej kapliczki, obrazy częstochowskie na płótnie i blasze, ceramiczne naczynia (dzbany, wazony, misy) z kaszubskich warsztatów rzemieślniczych. W tym ostatnim przypadku, dotyczącym warsztatu rodziny Neclów w Chmielnie, złamano zasadę chronologii i włączono wyroby powstałe po 1945 r., z uwagi na zachowaną aż do 90. lat XX w. ciągłość międzypokoleniową tradycji.

            Druga, znacznie obszerniejsza część ekspozycji, prezentuje rzeźbę w drewnie i glinie oraz malarstwo – powstałe po 1945 r. Tematyka sztuki figuralnej skupia się wokół sacrum – kultu świętych, lokalnych kultów cudownych wizerunków, oraz motywów zaczerpniętych z tradycyjnej wsi: typów ludzkich, dawnych zajęć i rzemiosł, folkloru, przedstawień zwierząt i ptaków.  Znajdujemy tu panoramę twórców i dzieł, które przypisać można różnym kategoriom współczesnej twórczości nieprofesjonalnej: klasycznego powojennego nurtu ludowego i folkloryzmu, pogranicza amatorsko-ludowego, amatorskiego, nurtu art brut, a także przykłady rzeźby warsztatowej, z kręgu współczesnej sztuki kościelnej. Porządek tej części wystawy - według autorów dzieł i miejsca pochodzenia, otwierają prace rzeźbiarzy z Kaliskiego (Tadeusz Flak) i Konińskiego (Zdzisław Staszak i Piotr Staszak). Kontynuacją jest obszerna grupa artystów z Ziemi Gnieźnieńskiej  – szczególnie skrupulatnie  penetrowanej przez Stanisława Pasiciela, dzięki czemu może pochwalić się on rzeźbami wybitnych  rzeźbiarzy z tego terenu: Stanisława Zawieruchy, Władysławy Adryanowej, Czesława Wętkowskiego, Teodora Kupsia. Kolejne rzeźby pochodzą z Pałuk, (Piotr Woliński, Leon Katulski), oraz Kujaw (Jacek Bykowski, a także Stanisław Zagajewski). Ekspozycję zamykają artyści z terenu Krajny (Bronisław Suchy, Józef Walczak) i Kaszub ( Marian Kuźmiński, Zygmunt Kędzierski, Włodzimierz Ostoja-Lniski, Józef Chełmowski, Waldemar Styperek i Danuta Styperek, Stanisław Suska). Od artystów z tych terenów Stanisław Pasiciel pozyskał zarówno rzeźby, wymienioną już wcześniej ceramikę, oraz współczesne obrazy na szkle – na różne sposoby tworzące dialog z tą tradycyjną na tym terenie dziedziną twórczości.

            Kolekcjonowanie sztuki pozaelitarnej to zjawisko kulturowe siegające na terenie Polski ostatnich dziesięcioleci XIX w. i do czasów nam współczesnych zachowujące żywotność. Pasja zbierania artefaktów kultury ludowej, zapoczątkowana i rozwinięta wśród inteligencji i innych środowisk elitarnych, wpisała się w początki i rozwój niejednej kolekcji muzealnej, pełniąc też na przestrzeni stulecia komplementarną wobec muzealniczej praktyki, kulturotwórczą rolę. Niniejsza kolekcja jest wartościowym przykładem osobistej pasji, realizowanej ze znawstwem i poświęceniem oraz świadectwem wciąż urzekającej siły tej twórczości dla ludzi różnych profesji.

Wystawa sfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Stowarzyszenia Światowid oraz ze środków Unii Europejskiej w ramach osi Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013.

Wystawa czasowa, Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach,

1 maja -30 października 2012 r.

Scenariusz wystawy – Marta Romanow-Kujawa

Oprawa plastyczna – Wojciech Kujawa

Projekty plastyczne wydawnictw- Wojciech Kujawa

Fotografie do katalogu – Andrzej Ziółkowski

Właściciel zbiorów – Stanisław Pasiciel

Komisarz wystawy – Marta Romanow-Kujawa

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia wystawy!!!

fot. J.Wieczorek