piątek 20 maj 2011

Wystawa Jubileuszowa

40 zabytków

Wystawa „40 zabytków” stanowi jeden z istotnych punktów programu związanego z jubileuszem czterdziestolecia Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Jest ona wydarzeniem ważnym, bowiem po raz pierwszy w jednym miejscu ukazana została różnorodność i bogactwo zbioru muzealnego jaki powstał w ciągu 40 lat funkcjonowania tej instytucji.

 

Plakat wystawy

 

    Zamierzeniem autorów ekspozycji było wskazanie na materialne i ideowe bogactwo odzwierciedlone w architekturze, historycznych obiektach obronnych oraz tzw. ruchomych zabytkach sztuki „wysokiej” i typowych, dawniej powszechnie spotykanych, przedmiotach codziennego użytku, których depozytariuszem jest Muzeum.

    Główny zrąb wystawy stanowią obiekty pochodzące z czasów tworzenia zrębów naszej państwowości i okresów wcześniejszych (zabytki z Lednicy, Giecza, Grzybowa), uzupełnieniem zaś są przykłady etnograficznych artefaktów, jakie towarzyszyły życiu mieszkańców późniejszej (XVII–XX w.).

Wybrane zabytki zostały pokazane w dwóch płaszczyznach narracji:
1. w plenerze — na wolnym powietrzu: architektura kamienna i drewniana, zespoły fortyfikacyjne — grodowe chronione i eksponowane in situ oraz translokowane na teren Wielkopolskiego Parku Etnograficznego wybrane przykłady tradycyjnego budownictwa kultowego i mieszkalnego regionu,
2. na sali ekspozycyjnej, gdzie wyeksponowano przedmioty odzwierciedlające znamiona najwyższej sztuki warsztatowej i artystycznej ze zbiorów archeologicznych oraz etnograficznych — zróżnicowane artefakty kultury o różnym poziomie wartości artystycznej, estetycznej oraz antropologicznej (bytowej), jakie w życiu codziennym i odświętnym towarzyszyły mieszkańcom Wielkopolski.

    Wszystkie z zabytków zostały ponumerowane (od 1 do 40) — każdemu numerowi przyporządkowano jeden konkretny obiekt.

W krajobrazie historycznej Wielkopolski funkcjonowały wskazane na „naszej liście” fortyfikacyjne obiekty grodowe — najwyższej rangi umocnienia Grzybowa, Lednicy (te wraz z najdłuższymi na terenie państwa piastowskiego nawodnymi urządzeniami komunikacyjnymi — mostami), Giecza, czy odmiennej jakości obronne założenie w Radzimiu nad Wartą.

    Kamienna architektura Lednicy oraz Giecza to założenia pałacowo-sakralne. Reprezentują one najstarszy horyzont architektury naszych ziem (2 poł. X w.). W pałacowym kościele na Lednicy mieszczą się, jedyne tego rodzaju na piastowskiej ziemi, urządzenia do chrztu wiernych, w mniejszym kościele jedne z najstarszych wewnątrzkościelnych pochówków ówczesnych elit. W Gieczu występuje również kościół z kryptą relikwiarzową. Inny wymiar posiadają zespoły grodowe.

    Odmienną jakość reprezentuje budownictwo etnograficzne. Z tego bogatego zbioru wyróżniono 3 obiekty XVIII-wieczne kościół z Wartkowic, kaplicę z Otłoczyna, czy chałupe z wyszynkiem (karczmę) z Sokołowa Budzyńskiego, traktując je jako reprezentację (przykłady) tzw. budownictwa integrującego, mającego w historii ogromny wpływ na społeczność wiejską.

    Inny poziom narracji zawiera prezentacja skupiona na sali ekspozycyjnej. Jej punktem wyjścia jest zarówno język sztuki i religijności. Nie bez znaczenia są także bogate i złożone treści ideowe przedmiotów ruchomych (zawarte np. jedynej w Polsce staurotece z czasów wczesnopiastowskich, grzebieniu z kości słoniowej, brązowym rylcu do pisania, czy w barokowym feretronie z wiejskiego kościoła, dworskim krzyżu relikwiarzowym, bądź ludowym wyobrażeniu Chrystusa Frasobliwego), jak i walory praktyczne oraz techniczne prostych narzędzi rolniczych oraz rzemieślniczych.

    Jesteśmy przekonani, że prezentowany na muzealnej ekspozycji zbiór pozwoli Zwiedzającym na ocenę fragmentu przeszłej rzeczywistości utrwalonej niekiedy w formie niewielkich obiektów, innym zaś razem jako dzieła sztuki architektonicznej — budowlanej skierowanej ku elitom lub ku zwykłym ludziom.

 

Janusz Górecki
Elżbieta Indycka
Antoni Pelczyk
Arkadiusz Tabaka
Foto Foto
Foto Foto
Foto Foto
Foto 
fot. M. Jóźwikowska
Foto Foto
 
Foto
 Anioł z kielichem, XIX w.
 
Foto 
Figurka Najświętsza Maria Panna Niepokalanego Poczęcia, XX w.
Foto 
Chrystus Frasobliwy,
XIX w.
 
Foto 
Feretron MB Różańcowa,
XVII–XVIII w.
 

Foto

 

Feretron MB Różańcowa, XVII–XVIII w.

Foto

 

Kolczuga, 2. poł. X w.–1. poł. XI w.

Foto                                     Foto

 
Foto Foto
fot. W.Kujawa

Archiwum