poniedziałek 12 sierpień 2013

Zmarła wybitna uczona...

Profesor dr hab. Zofia Kurnatowska 09.06.1932 - 11.08.2013

           Z ogromnym żalem przyjęliśmy smutną wiadomość, jaka  dotarła do Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy w niedzielę 11. sierpnia. Była ona dla całego zespołu muzealnego tym bardziej bolesna, że dotyczyła odejścia  Pani profesor dr hab. Zofii Kurnatowskiej – Osoby z którą wielu z nas było związanych nie tylko profesjonalnie, ale i również więzami przyjaźni oraz więzami jakie łączą Mistrza z uczniami – zarówno tymi spośród nas należącymi już do starszego pokolenia, jak i młodszymi. Była dla nas Mentorem, Tutorem, ale nade wszystko Wzorem Wielkiej Badaczki. Odkrywała przed nami tajemnice początków Polski, państwa czeskiego, Słowiańszczyzny Południowej, znaczenia analitycznych studiów nad zasiedleniem naszych ziem oraz wytwórczością garncarską. Była krytyczną recenzentką większości naszych prac – zawsze nas inspirującą, zawsze do przodu (mimo Jej wieku) przed nami.

Zawsze z maestrią godną Wielkiej Mistrzyni rozstrzygała „od ręki” wiele zagadnień i problemów badawczych przed którymi wielokroć stawaliśmy. Czyniła to wręcz finezyjnie. Byliśmy pod urokiem Jej wielkiej erudycji, doświadczenia terenowego oraz tych wszystkich cech, które pozwalają na, coraz rzadsze dzisiaj, określenie  kogoś jako Wielkiego Człowieka.

Profesor dr hab. Zofia Kurnatowska była nie tylko Uczoną Wielkiego Formatu, ale i również wychowawcą kilku pokoleń młodszych badawczy związanych z archeologią i historią wczesnego średniowiecza, w tym przedstawicieli wielkopolskich środowisk muzealnych.

Współpracę z  Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy Pani Profesor rozpoczęła już we wczesnych latach osiemdziesiątych XX w., by nieco później związać się z tą instytucją także zawodowo  (od 01. listopada 1992 r. do 31. grudnia 2009 r. - zatrudniona w wymiarze ½ etatu). Instytucji tej oraz jej merytorycznemu zespołowi poświeciła ogrom swojego cennego czasu oraz wielkie zaangażowanie. Jej wsparcie oraz aktywny udział były zaczynem powstania powołanego w 1982 r.  Interdyscyplinarnego Zespołu do Badan Ostrowa Lednickiego i jego Osadniczego Zaplecza. Zespół, którego została Przewodniczącą, zgromadził przedstawicieli nauk historycznych i przyrodniczych kilku krajowych środowisk akademickich i uniwersyteckich, którzy rozpoczęli intensywne prace nad przemianami środowiska kulturowego i przyrodniczego rejonu Ostrowa Lednickiego.

Od 1982 r. do 2012 r. sprawowała naukowy nadzór nad prowadzonymi na Ostrowie Lednickim badaniami wykopaliskowymi oraz  opracowaniem ich wyników, w tym nad najbardziej znaczącym tematem związanym z przemianami topografii Ostrowa Lednickiego oraz grodu w Gieczu, nad którego badaniami pełniła także merytoryczny nadzór  od 1996 r. Pod jej naukową opieką prowadzone były także wszystkie działania badawcze związane z oddziałem Muzeum Pierwszych Piastów na grodzie w Grzybowie (pow. Września) oraz na nadwarciańskim grodzisku w Radzimiu (gdzie badania prowadzili również archeolodzy z Muzeum).

Profesor Zofia Kurnatowska  aktywnie uczestniczyła w pracach Rady Muzealnej działającej przy Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Od lipca 1980 r. była członkiem tej Rady, później jej wieloletnią  Przewodniczącą (w latach 1986-2007) oraz Wiceprzewodniczącą (2007-2011).

To z jej nazwiskiem związane jest powstanie pierwszego naukowego czasopisma Muzeum na Lednicy – „Studiów Lednickich”. Od momentu ukazania się pierwszego tomu tego czasopisma, tj. od 1989 r. do 2008 r. pełniła funkcję jego  redaktora naczelnego, zaś od 2008 r. do 2012 r. zastępcy redaktora naczelnego.

Przy jej aktywnym udziale i wsparciu Muzeum Pierwszych Piastów podjęło także wydawanie serii monografii  naukowych opatrzonych wspólnym tytułem „Biblioteki Studiów Lednickich”.

Zagraniczne kontakty Pani Profesor oraz jej udział w pracach Komisji Archeologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk zaowocowały z kolei zorganizowaniem w 1987 r. w Muzeum Pierwszego Polsko-Czeskiego Seminarium poświęconego początkom państwa polskiego i czeskiego. Seminarium to zapoczątkowało trwającą do dzisiaj współpracę Muzeum ze środowiskiem archeologów czeskich i morawskich (udział pracowników Muzeum w licznych konferencjach naukowych w Mikulczycach, seminarium na uniwersytecie Karola w Pradze).

Niezmiernie aktywny był udział Profesor Kurnatowskiej w niemal każdym z opracowywanych przez archeologów z Ostrowa Lednickiego, Giecza, Grzybowa oraz Radzimia tematów badawczych. W ogromnej ilości z nich pozostawiła swoją cząstkę.

 Była również promotorem jednej pracy doktorskiej o Ostrowie Lednickim oraz konsultowała kilka kolejnych doktoratów związanych z  problematyką tego wczesno państwowego grodu (jedna z tych prac obroniona i opublikowana w USA w 2003 r.). 

W 2010 r. prof. Kurnatowska została laureatką Nagrody Lednickiego Orła Piastowskiego przyznawanej wybitnym humanistom za ich wkład w rozwój mediewistyki polskiej.

Trudno będzie wypełnić pustkę po Pani Profesor, ale na zawsze pozostanie Ona w naszych wspomnieniach, zaś Jej Dobry Duch unosić się będzie nad Ostrowem Lednickim, którego tajemnice odkrywaliśmy pod Jej naukowym wsparciem.

 

                                                                                                                                    (JG)

Galeria

Archiwum